Co trzeba wiedzieć o pracy w godzinach nocnych? Sprawdź obowiązki pracodawcy wobec pracowników nocnej zmiany
Praca w godzinach nocnych to nieodzowny element wykonywania różnych zawodów. W jaki sposób reguluje ją kodeks pracy? Na jakiej zasadzie naliczany jest dodatek za pracę w nocy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Jak nocne godziny pracy wpływają na organizm – medyczne przeciwwskazania i inne obostrzenia
Praca w nowy niewątpliwie ma wpływ na ludzki organizm w związku z czym zgodę na jej wykonywanie musi wyrazić lekarz medycyny pracy. Jakie są zatem przeciwwskazania do pracy w nocy? Otóż, nie powinny jej wykonywać osoby cierpiące między innymi na:
- przewlekłe zaburzenia snu,
- choroby tarczycy,
- padaczkę,
- cukrzycę,
- ciężkie choroby serca,
- choroby nowotworowe,
- przewlekłą niewydolność nerek,
- przewlekłe choroby psychiatryczne,
- ciężkie choroby układu trawiennego.
Kodeks Pracy a nocne zmiany – jak ustawodawca reguluje zasady pracy wykonywanej w nocy
Praca w porze nocnej jest regulowana przez prawo pracy, w związku z czym podlega ścisłym zasadom. Informacje w tym zakresie powinni znać zarówno pracodawcy, jak i pracownicy, w związku z czym dużą popularnością cieszy się wyszukiwanie w Internecie hasła: praca w godzinach nocnych kodeks pracy. W związku z tym należy mieć świadomość, że zgodnie z obowiązującym prawem godziny pracy nocnej to czas pomiędzy 21 a 7 rano. Co więcej, pora nocna według tego co stanowi kodeks pracy obowiązuje wszystkie przedsiębiorstwa niezależnie od branży. Istotne jest także to, że czas pracy w porze nocnej nie może przekroczyć 8 godzin, jeżeli pracownik wykonuje pracę szczególnie niebezpieczną lub związaną z dużym wysiłkiem umysłowym lub fizycznym. Wyjątek ten nie obejmuje jednak pracowników służb, których praca polega na ratowaniu zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia, środowiska lub usunięciu awarii.
Godziny pracy nocnej a wynagrodzenie - jakie dodatki przysługują pracownikom?
Pracodawca zobowiązany jest nie tylko do wyposażenia pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej takie, jak np. odzież robocza BHP, czy obuwie robocze, ale również do wypłacania dodatku za pracę w godzinach nocnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wynosi on 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Warto wiedzieć również to, że na dodatek za pracę w nocy mogą liczyć jedynie Ci pracownicy:
- którzy wykonują pracę przez co najmniej 3 godziny nocne w ciągu doby pracowniczej,
- których rozkład czasu pracy obejmuje co najmniej 1/4 czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym i przypada w porze nocnej.
Zdrowotne i prawne przeciwwskazania do pracy w nocy - kto jest wykluczony z pracy na nocne zmiany?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy pracodawca musi nie tylko odpowiednio wyposażyć swoich pracowników (np. w koszulki reklamowe bądź polary reklamowe), ale przestrzegać również regulacji w zakresie dopuszczania osób do pracy w godzinach nocnych. Kto nie może pracować w nocy? Otóż, zgodnie z aktualnymi regulacjami do pracy w nocy nie można dopuścić kobiet w ciąży, a także pracowników młodocianych. Ograniczenie dotyczy również matek dzieci do lat 4, ponieważ w ich przypadku konieczne jest wyrażenie pisemnej zgody na podjęcie pracy w godzinach nocnych.
Może praca w godzinach nocnych jest dla Ciebie? Lista zawodów dla nocnych marków
Praca w godzinach nocnych jest wbrew pozorom dość popularna, co jest efektem tego, że stanowi stały element wielu zawodów. Kto zatem pracuje w nocy? Przede wszystkim reprezentanci służb takich, jak policja, staż pożarna, czy służba zdrowia. Pracę w nowy wykonują jednak również osoby pracujące w zwykłych zawodach, których przykładem mogą być między innymi kierowcy pracujący w przewozie osób oraz towarów. Istotne w ich przypadku jest oczywiście BHP w transporcie, które w trakcie pracy nocnej ma jeszcze większe znaczenie. Kto jeszcze pracuje w nocy? W praktyce mogą to być reprezentanci różnych zawodów, ponieważ pracę w nocy wykonują między innymi magazynierzy, sprzedawcy na stacjach paliw, pracownicy ochrony, czy dyspozytorzy.
Dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy - czy praca na nocki się opłaca?
Praca w godzinach nocnych wielu osobom wydaje się atrakcyjna, co przekłada się na popularność wyszukiwania w Internecie hasła: praca na nocki czy warto. W praktyce zależy to od indywidualnej sytuacji danego człowieka, ponieważ praca w nocy może być dobrym rozwiązaniem w przypadku osób potrzebujących wolnego czasu w ciągu dnia. Na jej atrakcyjność wpływa także wspomniany wcześniej dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy. Wynosi od 20% stawki godzinowej liczonej według obowiązującej w danym roku płacy minimalnej. W efekcie jego wysokość w każdym miesiącu może być różna (w zależności od ilości dni roboczych), a średnio osoba pracująca w nocy może uzyskać dzięki temu nawet kilkaset złotych w skali miesiąca.
Negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie - czym grozi długotrwała praca na nocne zmiany?
Długotrwała praca w godzinach nocnych może mieć negatywny wpływ na zdrowie oraz samopoczucie pracowników. Wśród najczęściej wymienianych skutków tego typu aktywności zawodowej występują:
- choroby układu krążenia (np. choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze),
- przewlekłe zaburzenia snu,
- nerwica i stany lękowe,
- depresja,
- wypalenie zawodowe (niechęć do pracy zmianowej),
- schorzenia układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa, zaburzenia perystaltyki jelitowej),
- rozdrażnienie i zaburzenia koncentracji,
- nasilenie stosowania używek (papierosy, alkohol),
- trudności w funkcjonowaniu w życiu społecznym,
- wysoki poziom ogólnego zmęczenia organizmu.
W tym miejscu należy podkreślić także to, że negatywne skutki nasilają się w raz z wiekiem, w związku z czym praca w nocy po 50 roku życia może być szczególnie uciążliwa. Jest to efektem tego, że z wiekiem organizm ludzki coraz wolniej się regeneruje.
Podsumowując należy stwierdzić, że praca w godzinach nocnych jest ściśle regulowana przez kodeks pracy, a przestrzeganie przepisów jest obowiązkowe tak samo, jak stosowanie przepisów BHP. Wykonujący ją pracownicy powinni być zatem odpowiednio przeszkoleni, w czym pomogą różnego rodzaju ćwiczenia, których przykładem może być próbna ewakuacja.