Zagrożenia wynikające z pracy w kontakcie z substancjami niebezpiecznymi: jakie są sposoby na skuteczną ochronę?

Praca w kontakcie z substancjami niebezpiecznymi wiąże się z różnego rodzaju zagrożeniami, których ryzyko należy minimalizować. Jakie substancje są najgroźniejsze dla bezpieczeństwa pracowników? W jaki sposób zapewnić im należytą ochronę? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Jakie substancje chemiczne są najbardziej szkodliwe dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników?

Ochrona przed substancjami niebezpiecznymi wymaga zdiagnozowania zagrożeń, co powoduje wiedzieć to, jakie substancje chemiczne są najbardziej niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia pracowników. Należy zatem mieć świadomość, że ich lista jest naprawdę długa, ponieważ na podstawie unijnego rozporządzenia w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (CLP) wymienić można ponad 130 tys. niebezpiecznych substancji chemicznych, a lista ta cały czas się powiększa. Wśród najczęściej występujących substancji niebezpiecznych w polskim przemyśle wymienić można benzynę, pyły drewna twardego, formaldehyd, benzen, dichromian potasu, chromian potasu, tlenek chromu, fenoloftaleina, tlenek etylenu, azbest, benzoapiren, WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne), tlenek arsenu oraz kadm. Co ważne, wiele z wymienionych substancji wykorzystywanych jest w wielu różnych dziedzinach przemysłu, a co za tym idzie na ich działanie narażonych może być nawet kilkaset tysięcy pracowników.

Jak zminimalizować ryzyko wypadków związanych z substancjami chemicznymi?

Kontakt z substancjami chemicznymi w pracy zwiększa ryzyko wypadków, które mogą mieć naprawdę poważne konsekwencje. W jaki sposób je zminimalizować? Otóż, najważniejsza w tym przypadku jest diagnoza zagrożenia, ponieważ na stanowiskach pracy substancje chemiczne mogą występować jako gazy, pary, aerozole, ciecze oraz ciała stałe. Ich wchłanianie następuje natomiast głównie przez drogi oddechowe, skórę oraz przewód pokarmowy. Ochrona BHP wymaga, by w przypadku stosowania substancji chemicznych w zakładzie pracy pracodawca:

• ustalił, czy są to substancje stwarzające zagrożenia;
• wskazał czynniki do badań i pomiarów;
• przeprowadził pomiary stężeń substancji chemicznych na stanowiskach pracy zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia 2 lutego 2011 roku w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy;
• dokonał oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą w narażeniu na substancje chemiczne.

Istotne jest także to, że pracodawca może ograniczyć ryzyko wypadków związanych z substancjami chemicznymi poprzez wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych. Przykładem może być:

• usunięcie substancji niebezpiecznych z użycia lub zastąpienie jej mniej niebezpieczną;
• wyeliminowanie procesu powodującego niebezpieczne warunki pracy;
• instalacja odpowiednich systemów wentylacji;
• hermetyzacja procesów technologicznych;
• automatyzacja i robotyzacja procesów technologicznych;
• izolacja zagrożonych stanowisk pracy;
• prawidłowe postępowanie z substancjami chemicznymi oraz ich odpowiednie magazynowanie;
• wyposażenie pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, których przykładem może być odzież chroniąca przed chemikaliami.

Środki ochrony indywidualnej przed czynnikami chemicznymi – jakie wybrać i jak je stosować?

Wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej przed czynnikami chemicznymi to obowiązek pracodawcy w sytuacji, gdy nie można uniknąć zagrożeń bądź nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą innych środków. Wymienić wśród nich należy:

• sprzęt ochrony układu oddechowego, np. maski z filtrami;
• środki ochrony oczu i twarzy, np. gogle, czy osłony twarzy;
• środki ochrony rąk i nóg, np. rękawice robocze i odpowiednio dobrane obuwie robocze;
• odzież ochronną, np. kombinezony.

Co istotne, zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca zobowiązany jest nie tylko do bezpłatnego dostarczania pracownikom odpowiednio dopasowanych środków ochrony indywidualnej przed czynnikami chemicznymi, ale również informować ich o sposobie prawidłowego posługiwania się tymi środkami. W wielu przypadkach konieczne jest zatem przeprowadzenie odpowiednich szkoleń oraz pokazów właściwego używania środków ochrony BHP.

Kombinezony i elementy ubioru chroniące przed czynnikami chemicznymi

Jak wspomniano w poprzednim akapicie ochrona przed substancjami niebezpiecznymi wymaga zastosowania środków ochrony, które będą odpowiednio dopasowane do zagrożeń występujących na danym stanowisku. Najczęściej stosuje się zatem kombinezony chroniące przed czynnikami chemicznymi, a także odpowiednio obuwie (np. buty gumowe), czy rękawice chemiczne, co pozwala zapewnić kompleksową ochronę przed różnego rodzaju zagrożeniami wynikającymi z narażenia na kontakt z substancjami niebezpiecznymi. Odzież chemoodporna oferowana w naszym sklepie klasyfikowana jest zatem jako odzież pyłoszczelna, której konstrukcja uniemożliwia penetrację pyłu oraz odzież ochronna gazoszczelna, która całkowicie izoluje pracownika od otoczenia. Ta druga wraz ze sprzętem ochrony układu oddechowego stanowi skuteczną barierę odradzającą organizm pracownika od skażonego chemicznie środowiska pracy. W naszej ofercie znajdują się zarówno kombinezony ochronne wielokrotnego użycia, która charakteryzuje się wysoką wytrzymałością, jak i kombinezony ochronne krótkotrwałego użycia, które wykorzystuje się w branżach, gdzie następuje szybkie zanieczyszczenie odzieży (np. w lakierniach).

Sposoby ochrony przed wdychaniem substancji chemicznych

Ochrona przed substancjami niebezpiecznymi w wielu przypadkach wymaga nie tylko stosowania odpowiedniej odzieży ochronnej, ale również sprzętu zabezpieczającego układ oddechowy. Podstawą są odpowiednio dobrane maski i półmaski wyposażone w odpowiednie filtry. W ofercie naszego sklepu znajdują się maski spełniające określone normy oraz zapewniające klasę ochronną FFP1, FFP2 i FFP3. Ich dobór powinien być dopasowany do konkretnego zagrożenia, a istotne w tym przypadku jest określenie stężenia niebezpiecznego aerozolu.

Podsumowując należy stwierdzić, że ochrona przed czynnikami chemicznymi i substancjami niebezpiecznymi to obowiązek pracodawcy, który musi nie tylko definiować zagrożenie, ale również wdrożyć działania prewencyjne. Jednym z nich jest wyposażenie pracowników w odpowiednią odzież ochronną, którą tak samo, jak odzież trudnopalną sprzedajemy hurtowo w naszym sklepie.